AKSARA RENCONG - Tulisan Asli Melayu

Monday, May 11, 2015

AKSARA RENCONG - TULISAN MELAYU ASLI
Siapa kata orang Melayu tiada tulisan ciptaan bangsa mereka sendiri? Sebelum tulisan Rumi digunakan dalam persuratan bahasa Melayu, orang-orang Melayu pernah menggunakan sekurang-kurangnya empat jenis tulisan iaitu Rencong, Kawi, Palava dan Jawi. Antara keempat-empat tulisan tersebut, hanya tulisan Rencong sahaja yang dikenal pasti sebagai tulisan Melayu yang asli. Tetapi sayang, tulisan Rencong, Kawi dan Palava telah lama pupus manakala Jawi pula dalam keadaan nyawa-nyawa ikan.

SEJARAH AKSARA RENCONG


Aksara Rencong telah digunakan dalam persuratan Bahasa Melayu Purba (zaman sebelum kedatangan pedagang India ke Kepulauan Melayu).

‘Aksara Rencong’ ialah huruf-huruf Melayu asli yang digunakan oleh orang-orang Melayu pada zaman purba dalam sistem penulisan Bahasa Melayu Purba. 'Rencong' adalah perkataan Melayu yang bererti 'serong' dan ia dikenali sedemikian kerana huruf-hurufnya yang serong. Aksara Rencong didapati telah wujud lebih awal daripada aksara Jawa Kuno (tulisan Kawi). Aksara ini juga merupakan tulisan Melayu tertua yang digunakan dalam sistem persuratan bahasa Melayu sejak abad keenam masihi iaitu ketika zaman kerajaan Melayu Srivijaya di Sumatera. Walau bagaimanapun, tulisan Rencong dipercayai telah pun digunakan sebelum abad ketiga masihi lagi.


Penggunaan tiub buluh dalam aksara Rencong

Aksara ini dicipta oleh orang-orang Melayu dengan meniru bentuk-bentuk cabang, ranting, potongan kayu dan bentuk aliran sungai. Tulisan Melayu Purba ini telah dijumpai pada tahun 1892 pada sebatang tiang batu iaitu Batu Bersurat Kota Kapur di Kota Kapur, Bangka Barat, Sumatera, Indonesia. Selain Rencong, aksara Kawi dan Palava (kedua-duanya dari India) juga pernah digunakan dalam persuratan Bahasa Melayu Kuno. Namun begitu, aksara Rencong merupakan satu-satunya tulisan yang dicipta oleh orang Melayu tanpa pengaruh dari luar Nusantara atau Alam Melayu. Dengan menggunakan huruf-huruf Rencong, Kawi dan Palava, orang-orang Melayu Purba dan Melayu Kuno menulisnya di atas kulit-kulit kayu, kulit binatang, daun-daun lontar, kepingan-kepingan logam dan juga pada batu-bata (termasuk batu bersurat).


Tiub buluh yang ditanggalkan untuk penulisan Rencong.

Setelah penyebaran Islam di Kepulauan Melayu, orang-orang Melayu Klasik cuba untuk terus menggunakan aksara Rencong (serta Kawi dan Palava) untuk menulis tentang Islam. Mereka mendapati ketiga-tiganya tidak sesuai kerana tidak mampu untuk merakam bunyi perkataan-perkataan baru dari al-Quran dan hadis secara tepat. Daripada mencipta atau menambah huruf baru pada aksara Rencong, Kawi atau Palava, orang-orang Melayu Klasik telah mengambil keputusan untuk mengabaikan terus ketiga-tiga tulisan tersebut. Sebaliknya, orang-orang Melayu Klasik cuba mengeksperimennya ke atas huruf-huruf Arab dengan mengejanya dalam bahasa Melayu. Hasilnya, lahirlah tulisan Jawi yang berasaskan huruf-huruf Arab dengan beberapa huruf tambahan dan diguna pakai dalam sistem persuratan Bahasa Melayu Klasik. Walau bagaimanapun, aksara Rencong terus digunakan di Minangkabau dan Sumatera Selatan (Bangkahulu dan hulu Palembang), kekal hingga kurun ke-18 iaitu sebelum Belanda menjajah Indonesia.




Tulisan Kawi dan Palava mula digunakan dalam persuratan Bahasa Melayu Kuno selepas diperkenalkan oleh pedagang dari India.

Tulisan Jawi mengambil alih peranan sebagai sistem penulisan Bahasa Melayu Klasik selepas kedatangan Islam di Kepulauan Melayu. (Huruf-huruf di dalam bulatan adalah keunikan bahasa Melayu dan tidak dijumpai di dalam tulisan Arab).

comments | | Read More...

HUKUM ANEKSI PERSONA

KESALAHAN HUKUM ANEKSI PERSONA

Hukum Aneksi Persona? Mungkin itulah yang akan kita ungkapkan apabila membaca tajuk ini. Hukum ini merupakan salah satu hukum yang termaktub dalam tatabahasa. Disebabkan hukum ini tidaklah sepopular Hukum D-M, maka kesalahannya jarang dapat kita kesan.

Hukum Aneksi Persona menyatakan: Apabila terdapat kata kerja transitif dalam sesuatu ayat, maka perlu diikuti oleh objek secara berentetan, tanpa disisipkan dengan sebarang unsur lain seperti kata hubung.
Lihat ayat ini:
a. *Ali memberikan kepada Ahmad bungkusan hadiah itu.
b. *Adik menendang dengan kuat bola itu.
c. *Rencana ini menerangkan tentang langkah yang perlu diambil bagi mencegah wabak denggi.
d. *Beliau berpendapat bahawa perlembagaan itu perlulah dimansuhkan.
e. *Pak Mat tidur beralaskan dengan tikar mengkuang.

Semua perkataan yang dicondongkan ialah kata kerja transitif, iaitu kata yang perlu diikuti oleh objek. Sebenarnya, mengikut Hukum Aneksi Persona, segala unsur lain, selain objek tidak boleh diletakkan. Oleh itu ayat yang betul ialah:
a. Ali memberikan Ahmad bungkusan hadiah itu.
b. Adik menendang bola itu dengan kuat.
c. Rencana ini menerangkan langkah yang perlu diambil bagi mencegah     wabak denggi.
d. Beliau berpendapat perlembagaan itu perlulah dimansuhkan.
e. Pak Mat tidur beralaskan tikar mengkuang.




HUKUM D-M

Dalam bahasa Melayu, unsur yang diterangkan (D) merupakan unsur inti atau kata utama yang harus didahulukan perkara yang menerangkan(M). Dengan kata lain, unsur (D) mesti hadir pada kedudukan pertama, manakala unsur (M) hadir pada kedudukan kedua.

Susunan unsur frasa nama dalam contoh yang bergaris di bawah ini melanggar hukum D-M, iaitu:

SALAH	BETUL
...dengan lain perkataan…	Dengan perkataan lain...
...membincangkan lain hal pada lain hari...	..membincangkan hal lain pada hari lain..
..bukan pertama kali mengadakan mini ekspo..	..bukan kali pertama mengadakan mini ekspo..

Walau bagaimanapun, terdapat sesetengah binaan frasa yang dikecualikan daripada hukum D-M akibat kebiasaan dalam penggunaan.

SALAH	BETUL
Penyelia penolong	Penolong penyelia
Pejabat ibu	Ibu pejabat
Mulut berat	Berat mulut

       Susunan frasa berdasarkan inti + penerang sering mengikut peraturan diterangkan-menerangkan (Hukum D-M), iaitu segala sesuatu yang menerangkan(M) selalu diletakkan dibelakang unsur yang diterangkan(D). Contohnya,

INTI (D)	PENERANG (M)
Sos	tomato
Pisang	goreng

Kadangkala unsur penerang boleh berada di hadapan inti dan bentuk frasa nama yang terhasil merupakan bentuk kekecualian daripada Hukum D-M. Kekecualian ini berlaku kerana:

 • Kebiasaan

 • Kehadiran kata naif

 • Nama panggilan atau gelaran

comments | | Read More...

Peribahasa Tingkatan 5

1. Lintah darat
Maksud : Peniaga yang mengambil keuntungan yang terlalu tinggi.

2. Bagai aur dengan tebing
Maksud : Hubungan yang rapat antara sama sama yang lain dan saling membantu.

3. Anak dagang
Maksud : Orang luar yang datang menetap di sesuatu tempat

4. Hujan emas di negeri orang, hujan batu di negeri sendiri, lebih baik di negeri sendiri
Maksud : Walau bagaimanapun kelebihan di negara orang, tetap negeri sendiri lebih baik lagi.

5. Kalau takut dilambung ombak, jangan berumah di tepi pantai
Maksud : Kalau takut berhadapan dengan penderitaan , lebih baik jangan melakukan sesuatu yang susah.

6. Indah khabar daripada rupa
Maksud : Perkhabaran tentang sesuatu perkara yang dilebih-lebihkan.

7. Hati gajah sama dilapah, hati kuman sama dicecah
Maksud : Pengagihan yang sama banyak.

8. Bukit sama didaki, lurah sama dituruni
Maksud : Perhubungan yang sangat akrab, senang susah bersama.

9. Kacang lupakan kulit
Maksud : Orang yang melupakan asalnya atau orang yang pernah menolongnya setelah mendapat kesenangan.

10. Di mana bumi dipijak, di situ langit dijunjung
Maksud : Menurut adat atau peraturan di tempat yang kita diami atau tinggal.

11. Masuk kandang kambing mengembek, masuk kandang kerbau menguak
Maksud : Menyesuaikan diri dengan tempat dan keadaan.

12. Ibarat telur sesangkak, pecah sebiji, pecah semua
Maksud : kesilapan yang dilakukan oleh seseorang menyebabkan orang lain yang menerima akibatnya.

13. Memerah otak
Maksud : Berfikir dengan bersungguh-sungguh.

14. Kalau tidak dipecahkan ruyung, manakan dapat sagunya
Maksud : Tak akan tercapai maksudnya kalau tak mahu berusaha dan bersusah payah.

15. Berakit-rakit ke hulu, berenang-renang ke tepian, bersakit-sakit dahulu, bersenang-senang kemudian
Maksud : Bersusah payah terlebih dahulu untuk mendapatkan kesenangan pada kemudian hari.

16. Yang bulat tidak datang menggolek, yang pipih tidak datang melayang
Maksud : Sesuatu benda tidak akan datang tanpa usaha.

17. Sedikit-sedikit, lama-lama jadi bukit
Maksud : Sabar mengerjakan sesuatu lama-lama berhasil juga.

18. Bak cendawan tumbuh selepas hujan
Maksud : Terlalu banyak pada sesuatu masa.

19. Bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat.
Maksud : Kata sepakat yang dicapai dalam mesyuarat.

20. Yang kita kejar tak dapat, yang kita kendong pula berciciran
Maksud : Bernasib malang kerana setelah memperoleh sesuatu, tetapi yang sudah di tangan hilang pula.

21. Mencari jalan
Maksud : Berikhtiar menyelesaikan sesuatu perkara.

22. Biar mati anak, jangan mati adat
Maksud : orang yang kuat perpegang pada adat.

23. Sediakan payung sebelum hujan
Maksud : Berjaga-jaga dulu sebelum mendapat sesuatu bencana.

24. Berbesar hati
Maksud : Gembira.

25. Anak buah
Maksud : Anak saudara / Pekerja bawah jagaan kita.

26. Tuan rumah
Maksud : tempat berlangsungnya sesuatu acara

27. Yang lama dikelek, yang baharu didukung
Maksud : Adat yang lama tetap diamalkan di samping budaya hidup yang baharu.

28. Batu penghalang
Maksud : Halangan

29. Untung anak lelaki cari-carikan, untung anak perempuan nanti-nantikan
Maksud : orang lelaki yang merisik bakal isterinya.

30. Bagai ikan pulang ke lubuk
Maksud : Orang yang pulang ke tempat asal / Kehidupan yang senang.

comments | | Read More...

Peribahasa Tingkatan 4

Senarai Peribahasa Dalam Buku Teks Tingkatan 4

1.    Bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat
Maksud : Kata sepakat yang dicapai dalam mesyuarat.

2.    Darah daging
Maksud : Anak dan saudara-mara daripada keturunan sendiri.

3.    Berat sama dipikul, ringan sama dijinjing
Maksud : Mengalami susah senang bersama-sama.

4.    Meninggi diri
Maksud : Sombong

5.    Bermuka dua
Maksud : Tidak jujur.

6.    Baik hati
Maksud : Bersikap baik dan penyayang (suka menolong).

7.    Tulang belakang
Maksud : Punca kekuatan/ orang harapan

8.    Bara yang digenggam biar sampai jadi arang
Maksud : Mengerjakan sesuatu yang sukar hendaklah sabar, sehingga mencapai kejayaan.

9.    Bagai kaca terhempas ke batu
Maksud : Sangat sedih atau kecewa.

10. Melentur buluh biarlah dari rebungnya
Maksud : Mendidik anak biarlah sejak mereka kecil lagi.

11. Duduk sama rendah, berdiri sama tinggi
Maksud : dua orang atau pihak yang sama darjat dalam adat

12. Seperti lembu dicucuk hidung
Maksud : Orang yang selalu menurut kemahuan orang

13. Yang berat sama dipikul, yang ringan sama dijinjing
Maksud : Bersama-sama menghadapi atau mengerjakan sesuatu.

14. Dayung sudah di tangan, perahu sudah di air
Maksud : segala-gala yang dikehendaki sudah diperoleh.

15. Terang hati
Maksud : Lekas pandai.

16. Rendah hati
Maksud : Tidak sombong

17. Murah hati
Maksud : Pemurah.

18. Tak lapuk dek hujan, tak lekang dek panas
Maksud : Adat yang tidak berubah; sesuatu yang tetap utuh.

19. Tangan kosong
Maksud : Hampa.

comments | | Read More...

Tatabahasa Menengah Rendah

Senarai Peribahasa Menengah Rendah


1. Air beriak tanda tak dalam
Maksud : Banyak bercakap tanda tiada berilmu.


2. Alang-alang berminyak biar licin
Maksud : Berbuat sesuatu jangan kepalang tanggung.


3. Alang-alang menyeluk pekasam, biar sampai ke pangkal lengan
Maksud : Kalau sudah terlanjur berbuat sesuatu, biarlah diperoleh hasil daripadanya.


4. Ayam di kepuk mati kelaparan, itik di air mati kehausan
Maksud : Sangat menderita kesusahan meskipun bergaji besar (beristerikan atau bersuamikan orang kaya) atau hidup miskin di negara yang kaya dan makmur.


5. Bagai air mencari jenisnya
Maksud : Berusaha untuk mencari ilmu dengan tidak berhenti-henti; usaha dengan tidak mengenal jerih payah.


6. Bagai ayam disambar helang
Maksud : Mati tanpa sakit.


7. Bagai cendawan tumbuh selepas hujan
Maksud : Terlalu banyak pada sesuatu masa.


8. Bagai cincin dengan permata
Maksud : Pasangan pengantin yang sepadan.


9. Bagai kerakap tumbuh di batu, hidup segan mati tidak mahu
Maksud : Hidup dalam kemelaratan.


10. Bagai layang-layang putus tali
Maksud : Tiada berpedoman atau sudah putus harapan, bergantung pada nasib sahaja.


11. Bagai menatang minyak yang penuh
Maksud : Memelihara anak dengan penuh kasih sayang.


12. Bagai minyak dengan air
Maksud : Orang baik kalau duduk dengan orang jahat tidak akan menjadi jahat.


13. Bagai murai dicabut ekor
Maksud : Orang yang suka bercakap / Perempuan yang suka bercakap banyak.


14. Bagai pucuk dilancarkan
Maksud : Amat cepat.


15. Bagaimana acuan begitulah kuihnya
Maksud : Perangai anak biasanya mengikut orang yang mengasuhnya.


16. Baik membawa resmi padi daripada resmi lalang
Maksud : Tidak sombong; rendah diri.


17. Belayar sambil memapan, merapat sambil belayar
Maksud : Sesekali melakukan pekerjaan dua tiga maksud tercapai.


18. Belum duduk sudah berlunjur
Maksud : Belum memperoleh sesuatu yang dikehendaki, sudah bergirang hati atau gembira lebih dulu.


19. Berat mata memandang berat lagi bahu memikul
Maksud : Betapa berat kita melihat kesusahan yang dialami oleh seseorang, berat lagi penderitaan itu pada orang yang menanggungnya.


20. Berjagung-jagung dahulu sementara padi masak
Maksud : Sementara menunggu apa yang baik, lakukan juga perkara-perkara yang berfaedah.


21. Biar jatuh terletak, jangan jatuh terhempas
Maksud : Lebih baik menarik diri terlebih dahulu sebelum diberhentikan dengan tidak terhormat.


22. Biar mati anak jangan mati adat
Maksud : Adat yang tidak boleh dilanggar.


23. Biar putih tulang jangan putih mata
Maksud : Lebih baik mati daripada menanggung malu.


24. Carik-carik bulu ayam , lama-kelamaan bercantum juga
Maksud : Perselisihan faham antara saudara-mara dan adik-beradik tidak berpanjangan, akhirnya akan berbaik semula.


25. Diam-diam ubi berisi; diam-diam besi berkarat
Maksud : Orang berilmu yang berdiam diri lebih baik daripada orang diam tetapi tidak berilmu.


26. Diibaratkan sebagai condong ditumpil, lemah dianduh
Maksud : Memberi pertolongan kepada orang-orang di dalam kesusahan.


27. Dimana ada kemahuan, disitu ada jalan
Maksud : Seseorang yang bercita-cita tinggi akan berusaha untuk mencapainya.


28. Genggam bara api biar sampai jadi arang
Maksud : Membuat sesuatu pekerjaan yang susah, hendaklah sabar sehingga mencapai kejayaannya.


29. Harimau mati meninggalkan belang; manusia mati meninggalkan nama
Maksud : Orang baik meninggalkan nama baik, orang jahat meninggalkan nama jahat / Setiap manusia akan dikenang kerana jasa dan budi yang telah dilakukan semasa hidupnya.


30. Hendak belajar berenang dapatkan itik, hendak belajar memanjat dapatkan tupai
Maksud : Hendak mengetahui sesuatu perkara bertanyalah kepada orang yang mahir tentang sesuatu perkara itu.


31. Hendak seribu daya tak hendak seribu dalih
Maksud : Setiap yang berkemahuan, tentu ada jalan.


32. Ibarat burung, mata terlepas badan terkurung
Maksud : Tidak ada kebebasan atau kemerdekaan.


33. Jika ada kemenyan sebesar lutut pun, jika tidak dibakar tidak akan berbau
Maksud : Kepandaian hendaklah diajarkan kepada orang lain, kerana kalau disimpan akan hilang begitu sahaja.


34. Kalau tak berada-ada tak akan tempua bersarang rendah
Maksud : Tentu ada sebab yang tersembunyi menyebabkan sesuatu hal terjadi / Setiap kejadian meninggalkan kesan.


35. Kalau tiada rotan akar pun berguna
Maksud : Sesuatu perkara yang dihajatkan sekiranya tidak dapat diperolehi memadai dengan apa yang ada.


36. Kalau tidak dipecahkan ruyung manakan dapat sagunya
Maksud : Kita tidak akan mendapat hasil jika tidak berusaha.


37. Kalau tidak kerana angin tidak akan pokok bergoyang
Maksud : Kalau terjadi sesuatu hal tentu ada sebab-sebabnya.


38. Perempuan serasan, lelaki pemalu
Maksud : Pegangan hidup yang tidak serupa.


39. Sebagai gembala diberi keris
Maksud : Orang yang mendapat sesuatu yang tidak berguna.


40. Sekali membuka pura, dua tiga hilang berbayar
Maksud : Sekali melakukan pekerjaan dua tiga maksud tercapai.


41. Semacam besar pacak daripada tiang
Maksud : Belanja lebih besar daripada pendapatan.


42. Seperti air dalam dulang
Maksud : Negeri yang aman sentosa.


43. Seperti api di dalam sekam
Maksud : Kejahatan yang dilakukan secara diam-diam atau tanpa disedari


44. Seperti aur dengan tebing
Maksud : Dua orang yang berkawan rapat dan saling membantu


45. Seperti aur ditarik songsang
Maksud : Pekerjaan atau perkara yang sukar diselesaikan kerana sudah tersalah jalan.


46. Seperti embun dihujung rumput
Maksud : Tidak kekal


47. Seperti harimau menyembunyikan kukunya
Maksud : Orang yang menyembunyikan kelebihannya.


48. Seperti hujan jatuh ke pasir
Maksud : Nasihat yang tidak dihargai atau sesuatu pekerjaan yang sia-sia.


49. Seperti lintah menghisap darah
Maksud : Meletakkan faedah yang tinggi; menipu dengan cara lemah lembut.


50. Seperti lipas kudung
Maksud : Selalu bergerak dengan cepat.


51. Ular menyusur akar tidak akan hilang bisanya
Maksud : Orang besar yang merendahkan diri tidak akan jatuh martabatnya.


52. Yang dikejar tak dapat yang dikendong berciciran
Maksud : Terlalu tamak untuk mencari keuntungan hingga menyebabkan kehilangan sesuatu yang sudah dimiliki.

comments | | Read More...

Kata Pemeri

KATA PEMERI


Dalam bahasa Melayu, ialah dan adalah merupakan kata pemeri.
Ialah
Kata pemeri ialah digunakan untuk menjelaskan persamaan, dan hadir di hadapan frasa nama.

Contoh :
i. Ayah saya ialah guru.
ii. Mata pelajaran yang diajar oleh guru itu ialah Bahasa Melayu.

Adalah

Kata pemeri adalah digunakan secara huraian dan hadir di hadapan frasa adjektif dan frasa sendi nama.

Contoh :
i. Berita kemalangan yang dilaporkan oleh akhbar itu adalah terlalu ringkas.
ii. Bungkusan yang dihadiahkan pengetua itu adalah untuk pelajar cemerlang.


* Kita sering mendengar ada pihak yang mengucapkan kata pemeri adalah seperti berikut.

Contoh :
i. Adalah dimaklumkan bahawa sekolah akan ditutup esok.
ii. Adalah diisytiharkan bahawa Hari Raya Puasa jatuh pada hari Isnin.

Sebenarnya, penggunaan kata pemeri adalah dalam ayat di atas menyalahi tatabahasa bahasa Melayu, kata pemeri itu hendaklah digantikan dengan yang berikut:

Dengan ini/ Anda/ Tuan-tuan/ Dengan hormatnya/ ………………….

comments | | Read More...

Kata Seru

Kata seru ialah kata yang digunakan untuk menggambarkan perasaan seseorang seperti marah, sedih, gembira, sakit, hairan, kagum, terkejut, dan sebagainya.

Cara penggunaannya disesuaikan dengan intonasi pengucapan iaitu dengan nada meninggi atau menurun.

Dalam bahasa Melayu, kata seru digunakan untuk membentuk ayat seru.

Semua ayat seru, tanda serunya mestilah diletakkan di hujung ayat dan bukannya selepas kata seru. Semua ayat seru ditandai dengan tanda seru (!).


CONTOH PENGGUNAAN KATA SERU




1. Kesalahan menggunakan kata seru yang salah atau tidak menggambarkan perasaan yang dinyatakan. Contoh:
(a) (i) Wahai, gemuknya kambing peliharaan Pak Jusoh ini! (SALAH)
(ii) Wah, gemuknya kambing peliharaan Pak Jusoh ini! (BETUL)

(b) (i) Cis, sakit sungguh jariku ini! (SALAH)
(ii) Aduh, sakit sungguh jariku ini! (BETUL) LATIHAN

comments | | Read More...